ماهِ فیلمِ مستند رویدادی است که نوامبر هر سال در فرانسه برگزار میشود و شمار زیادی از سینماهای پاریس و دیگر شهرهای فرانسه سالنهای خود را به نمایش فیلمهای مستند اختصاص میدهند.
هرچند سینماهایی که بهعنوان سینمای خاص و روشنفکریِ فرانسه شهرت دارند در طول سال در هر فصلِ نمایش دستکم یک فیلم مستند را بر پرده و در کنار فیلمهای داستانی و مطرح روز نمایش میدهند، اما “ماه فیلمِ مستند” جشنی سینمایی و تلاشی است برای تحکیم رابطهٔ مخاطبان با این سینما که دسترسی بیشتر و آسانتر دوستداران آن را ممکن میسازد.
سینمای مستند در کشور فرانسه عزیز است و نهادهای دولتی، بخش خصوصی و مردم به این نوع از سینما اهمیت ویژهای میدهند. ازاینرو برای مخاطبان این سینما امکانات مناسب بسیاری وجود دارد که بتوانند در طول سال فیلمهای مستند را بر پردهٔ سینماهای فرانسه ببینند. در ماهِ فیلمِ مستند بسیاری از سالنهای سینمای فرانسه چندین سئانس را به نمایش فیلمهای مستند اختصاص میدهند. در کنار سالنهای سینما، برخی از کتابخانهها، سالنهای نمایش عمومی و حتی مدارس نیز به نمایش فیلمهای مستند میپردازند. همزمان با نمایش فیلم، برنامهها، آتلیهها و بزرگداشتهایِ سینمایی و فرهنگیِ ویژۀ سینمای مستند برگزار میشود. بهعنوان نمونه، امسال بزرگداشت و بازنمایش سینمایِ “مارگریت دوراس” و یا پاسداشتِ سینمای “نیکولا فِلیبِر”، از بخشهای مهم و پرمخاطبِ “ماه فیلم مستند” هستند. این رویداد مهم فرهنگی- سینمایی از سال دوهزار میلادی آغاز شده است و هرساله با نمایش صدها فیلم مستند، بخش بزرگی از سینمای مستند فرانسه و جهان را برای همهٔ مردم بهنمایش میگذارد.
. این حمایت و ارزشگذاری همچنان تولیدِ فیلم مستندِ فرانسوی را در جایگاهی ویژه نگاه داشته و رونق آن را حفظ کرده است؛ سینمایی که بهطور سنتی از گذشته در وضعیت نسبتاً خوبی قرار داشته است. امسال بیش از هزار و ششصد فیلم مستند از بیش از هزار و سیصد مستندساز در جشن سینماییِ ماهِ مستند حضور دارند. بنابر اعلام مسئولان وزارت فرهنگ فرانسه، سال گذشته بیش از صد و پنجاه هزار نفر فیلمهایِ ماهِ مستند را دیدهاند و در برنامههای این جشن شرکت کردهاند. امسال نیز حضور مردم نشان میدهد که سینمای مستند همواره مخاطبان جدی خود را دارد که بر صندلیهای سالن تاریک سینما مینشینند و فیلم مستند میبینند. این آرزویی است که علاقهمندانِ ایرانیِ سینمای مستند و مستندسازان ایرانی برای سینمای مستند ایران نیز دارند.
سینمای مستند ایران سال گذشته با برنامهٔ مرور بر آثار مهرداد اسکویی در “ماه فیلم مستند” فرانسه حضور داشت که یکی از جذابیتهای این جشن سینمایی بود و با استقبال فراوانِ مخاطبان مواجه شد. سینمای مستند فرانسه با چرخۀ کوچک اما سالم و شبه صنعتیِ خود، از ویژگیهای یک سینمای واقعی برخوردار است که در کنار جذب و بهرهمندی شایسته از توان و تاثیر حیاتی شبکههای تلویزیونی، چشم امیدش به پردهٔ سینماست و شرطِ بقایِ خود را روی پردۀ سینما میبیند. سینمایِ مستند همچنان مخاطبان خود را به سالنهای تاریک سینما میکشاند، مخاطبانی که اگرچه بیشمار نیستند اما از سینمای مطلوب خود حمایت میکنند و به آن وفادار هستند. آنها در کنار حمایتها و سیاستهای فرهنگی دولت، اصلیترین پشتوانهٔ سینمای مستند هستند که از آن در برابر موجِ طوفانی و بیرحمِ بلاک باسترهای هالیوودی حمایت میکنند.